نشای توپی و مزایای استفاده از آن در تولید سبزیجات و صیفی‌جات

مقدمه:

نشای توپی چیست؟ برای پاسخ به این سؤال باید ببینیم که نشاها قبلاً چگونه تولید می‌شدند. روش سنتی تولید نشا شامل کشت ردیفی یا دست پاش بذر در کرت یا بسترهای از پیش تهیه شده بود. همین که بذرها جوانه زدند و نشاها به‌اندازه کافی بزرگ شدند که بتوان آنها را انتقال داد، به‌صورت دسته‌ای از زمین درآورده و با دست از هم جدا می‌شدند و هرکدام از آنها به طور جداگانه توسط دست به ظروف بزرگ‌تر یا مزرعه انتقال داده می‌شدند. این روش بسیار هزینه بر بوده و به دلیل آلودگی به پوسیدگی ریشه و رشد ناهماهنگ بعدی آنها (به دلیل از دست دهی ریشه‌ها و شوک وارده به نشاها) باعث ازبین‌رفتن قابل‌ملاحظه‌ای از نشاها می‌شد.
نشای توپی در اصل یک نشا داخل ظرف است. بذرها به طور مکانیکی در تک‌تک سلول‌های سینی کاشته می‌شوند. دانهال‌ها پس از جوانه‌زنی بذر تا آماده‌شدن برای انتقال، در داخل ظروف کوچک خود رشد می‌کنند. رشد سیستم ریشه‌ای در محیط‌های بسته‌ای صورت می‌گیرد که رشد بهینه ریشه و تولید مقادیر زیادی ریشه‌های مویین را به دنبال دارد. برای انتقال کافی است که نشا از داخل ظرف خود بیرون کشیده شود و بدون هیچ‌گونه صدمه‌ای، به ظرف بزرگ‌تر یا مزرعه انتقال یابد. در این روش ممکن است صدمه‌ای بسیار ناچیز و آن هم در صورت اتفاق، به سیستم ریشه‌ای وارد آید. به همین دلیل از دست دهی نشا به‌خاطر پوسیدگی ریشه بسیار کاهش یافته و رشد نشاها پس از انتقال نیز بسیار یکنواخت خواهد بود. عمل انتقال نشا نیز بسیار سریع‌تر و راحت‌تر از انتقال نشاها به‌صورت ریشه عریان صورت می‌گیرد.

مزایای استفاده از نشاهای توپی:

مزایای بسیار و همچنین معایبی را می‌توان برای استفاده از نشاهای توپی در مقایسه با نشاهای ریشه عریان متصور شد. مزایای استفاده از نشاهای توپی عبارت‌اند از:
– زمان و کارگر کمتر برای انتقال
– رشد سریع‌تر و یکنواخت‌تر نشاها پس از انتقال
– کاهش پوسیدگی ریشه و از دست دهی نشاها پس از انتقال
– گلدهی و محصول دهی زودتر و یکنواخت‌تر
– افزایش میزان تولید در واحد سطح و کاهش زمان موردنیاز برای تولید محصول
– استفاده بهتر از بذر و فضای گلخانه
– کاهش مکانیزاسیون و استفاده از نیروی کارگری به دلیل سهولت در جابه‌جایی نشاها
– امکان به تعویق انداختن انتقال نشاها برای مدت کوتاه
– کاهش احتمال شیوع بیماری‌ها
نشاهای توپی منتقل شده ریشه‌های مویین بیشتری دارند، بنابراین سریعاً آب و مواد غذایی را جذب می‌کنند. این سیستم فعال ریشه‌ای اجازه رشد یکنواخت‌تر و سریع‌تر را به نشاها داده و شوک بسیار ناچیزی به آنها وارد می‌آید. در این روش نیاز کمتری به جایگزین‌کردن نشاها در ظروف بزرگ‌تر یا مزرعه وجود دارد، چون معمولاً 100 درصد دانهال‌ها زنده باقی‌مانده و رشد می‌کنند. در اثر جابه‌جایی نشاهای ریشه عریان، ریشه‌های صدمه‌دیده باید از نو ساخته شوند تا گیاه بتواند رشد قسمت هوایی هود را ادامه دهد. صدمات وارده به سیستم ریشه‌ای باعث ورود عوامل متعددی مانند بیماری‌های خاکزاد و پوسیدگی ریشه (عمدتاً پیتیوم، فیتوفترا، فوزاریوم و تی یلاویوپسیس) می‌شود.
رشد ریشه و شاخساره نشای توپی به معنای کاهش زمان موردنیاز برای گلدهی، تشکیل میوه یا هر آن چیزی است که از گیاه انتظار می‌رود. محصول دهی زودتر باعث تولید بیشتر در یک مکان محدود و طی یک‌فصل زراعی می‌شود و در نهایت به سرمایه‌گذاری کمتری در مزرعه و گلخانه و سود بیشتر می‌انجامد.
تولید نشای توپی را می‌توان در سطح بالا مکانیزه نمود. در این سیستم امکان کاشت بذر به‌صورت تکی، می‌تواند باعث استفاده بهتر از زمین و بذر شود. انتقال نشاهای توپی را می‌توان توسط نشاکارهای مکانیکی انجام داد و هزینه‌های کارگری را از این طریق به میزان زیادی کم نمود.
ازآنجاکه هر نشای توپی در سلول خودش رشد می‌کند، می‌توان گیاه را برای مدت بیشتری نگه داشت و در صورت هرگونه تأخیر در انتقال نشا، کاهش کیفی کمتری در آن رخ می‌دهد. اما در جعبه‌های نشا یا بسترهای کاشت، انتقال نشا باید به‌سرعت صورت بگیرد، در غیر این صورت نشاها به میزان زیادی طویل شده و سیستم ریشه‌ای آنها نیز بیشتر در هم می‌پیچند.

معایب نشاهای توپی:

با وجود تمام محاسنی که نشاهای توپی دارند اما معایبی را هم می‌توان برای آنها متصور شد که عبارت‌اند از:
– کشاورزان باید روش‌های تولید خود را تغییر دهند.
– تولید نشای توپی توسط خود کشاورزان بسیار سخت‌تر از خریداری آن است.
– بذرکاری و پرورش نشا نیاز به افراد دوره‌دیده متخصص دارد
– نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری برای تجهیزات و فضای گلخانه‌ای دارد.
– تکنیک‌های ویژه‌ای برای پرورش نشاها لازم است.
– چهار برابر فضای گلخانه‌ای بیشتر برای ازدیاد لازم می‌شود.
– در مقایسه با تولید نشا در بستر، زمان بیشتری برای تولید نشای توپی لازم است.
– هزینه تمام شده برای هر نشای توپی بیشتر است.
مهم‌ترین عیب تولید نشای توپی، غلبه بر طرز فکر تغییر نحوه تولید نشا است. در این صورت پرورش دهندگان باید کلیه روش‌های قبلی تولید نشا خود را کنار بگذارند. در جعبه‌ها و بسترهای نشا، آب و مواد غذایی بین نشاها تقسیم می‌شوند، ازاین‌رو پرورش نشا چندان مشکل نیست. اما در تولید نشای توپی، هر سلول مثل یک ظرف یا گلدان مجزا عمل می‌کند و نمی‌تواند آب و مواد غذایی خود را با نشای مجاور خود شریک شود. اندازه کوچک هر سلول باعث تغییرات سریع در pH خاک، مواد غذایی و آب قابل‌دسترس می‌شود؛ بنابراین هرگونه اشتباه، هزینه‌های زیادتری را تحمیل می‌کند. بااین‌حال درصد جوانه‌زنی را می‌توان به‌راحتی و به طور چشمی تعیین نمود.
تغییرات سریع در تک‌تک سلول‌ها، به معنی نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر برای تجهیزات، وسایل و کارگرهایی است که برای تولید یک نشای توپی خوب لازم است. هر بذرکاری مکانیکی نیاز به یک کارگر دوره‌دیده برای کار دارد. تولیدکننده نشا باید تمام‌وقت خود را در طول فصل به تولید اختصاص داده و خود را نیز بر اساس تغییر فصل تطبیق دهد. عدم توجه به نشاهای توپی می‌تواند سبب مرگ آنها در اثر صدماتی همچون خشکی و سوختگی ناشی از مواد شیمیایی شود. از آنجا که سینی‌های نشای توپی به‌اندازه سینی‌های معمولی نشا فضا اشغال می‌کنند و مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد تا به مرحله قابل‌انتقال برسند، هر نشای توپی هزینه بیشتری دارد.

تولید نشای توپی در جهان:

در اروپا پرورش تمامی سبزیجات گلخانه‌ای از نشاهای توپی آغاز می‌شود. در مورد گیاهان (گله‌ای) فصلی، کمتر از 50 درصد آنچه در آمریکا از این طریق پرورش می‌یابد در اروپا تولید می‌شود، اما این درصد امروزه روبه‌رشد است. تمام گله‌ای بریدنی در اروپا که از بذر تولید می‌شوند، همگی به‌صورت توپی تهیه می‌شوند. در ژاپن قسمت عمده نشای سبزیجات، گله‌ای بریدنی و گله‌ای فصلی از نشاهای توپی هستند. در استرالیا نیز درصد بالایی از گل‌های فصلی را نشاهای توپی تشکیل می‌دهند. تکنولوژی تولید نشای توپی در تایوان، کره، چین، کلمبیا، آمریکای مرکزی، مکزیک و آفریقای جنوبی و بسیاری از کشورها رو به گسترش است. بیشترین مورداستفاده نشاهای توپی برای تولید درخت، سبزی، گله‌ای فصلی و گله‌ای بریدنی است. تولید نشاهای توپی در سطح جهان در کشورهایی که تمایل به کاهش هزینه‌های کارگری، تأمین مواد غذایی و توسعه تجاری کشاورزی دارند رو به فزونی است.

نشاهای توپی را خودمان تولید کنیم یا بخریم؟

قبل از تصمیم‌گیری برای تولید یا خرید نشای توپی از افراد متخصص، عوامل متعددی را باید در نظر گرفت. همانند سایر موارد مربوط به تصمیمات اقتصادی بزرگ، هرچه بتوان پاسخ بهتری را به این پرسش داد، تصمیم بهتری می‌توان برای سیستم اتخاذ کرد.

مزایا:

کنترل: واضح‌ترین مزیت، قابلیت کنترل است. زمانی که خودتان اقدام به تولید نشای توپی می‌کنید، تنوع بیشتری برای انتخاب دارید. ممکن است شما گیاهی بخواهید که تولیدکنندگان نشای توپی آن را تولید نمی‌کنند. برای مثال اگر لیست متنوعی از بذر انواع اطلسی را دارید، می‌توانید تنها یک یا دو سینی را از هرآنچه مورد نظرتان است انتخاب کرده و بکارید. از سوی دیگر همیشه باید تعداد حداقلی از واریته موردنظر خود را به تولیدکنندگان نشای توپی سفارش دهید تا برای آنها صرف داشته باشد که برای شما بفرستند.
چنانچه خودتان بخواهید نشای توپی موردنیاز را تولید کنید، تمامی عوامل تولید و کیفیت را کنترل می‌کنید.
هزینه کمتر: دلیل عمده تولید نشای توپی توسط خود کشاورز، هزینه کمتر برای هر نشا است. بسیاری از کشاورزان بر این عقیده‌اند که خرید نشا از مؤسسات تولید نشای توپی، بسیار گران‌تر از تولید نشا توسط خود کشاورز تمام می‌شود. وقتی نشای توپی خریداری می‌شود، هزینه حمل‌ونقل، سود تولیدکننده و هزینه مربوط به‌واسطه‌ها را باید پرداخت کنید. در نهایت خودتان باید به این نتیجه برسید که واقعاً تولید نشای توپی توسط خودتان چقدر هزینه برمی‌دارد.
زمان‌بندی: زمان‌بندی دلیل دیگری است که می‌توان برای تولید نشا توسط خودتان داشته باشید، به‌ویژه زمانی که محصول تولیدی شما متفاوت با سایر کشاورزان است.
نبود متخصص: ممکن است در منطقه شما متخصص تولید نشای توپی یا واسطه‌ای وجود نداشته باشد که این‌گونه نشاها را برای شما تأمین کند. این مسئله ممکن است شما را ناچار کند که نشای توپی موردنیاز خودتان را تولید کنید.

سؤالاتی که باید در نظر گرفت

آیا می‌دانید میزان سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه تجهیزات و وسائل موردنیاز جهت تولید نشای توپی چقدر است؟ تولید نشای توپی نیاز به تجهیزات ویژه‌ای همچون پرکننده‌های سینی، بذرکار مکانیکی (بیشتر از یک بذرکار)، ماشین پوشش‌دهی (برای پوشاندن بستر با ورمی کولیت یا مواد دیگر) و تونل آبیاری (برای آبیاری سینی‌ها پس از کاشت بذر) دارد. کاربرد بسیاری از تجهیزات تنها برای تولید نشای توپی است و نمی‌توان مورداستفاده دیگری برای آنها در تولید داشت. تولید نشای توپی نیازمند کنترل دقیق‌تری برای ایجاد شرایط آب‌وهوایی مناسب، آبیاری و کوددهی است. ممکن است لازم شود شما گلخانه موجود را به‌روز کنید یا اینکه اصلاً یک گلخانه جدید برای تولید نشای توپی احداث کنید. اینکه از سیستم کامپیوتری کنترل شرایط محیطی، سیستم مه پاش یا آب‌پاش، گرمایش ناحیه ریشه، آبیاری توسط بوم‌های آبیاری، سکوهای متحرک، نور HID ، پرده‌های سایبان، پنکه‌های جریان افقی هوا، سیستم ریلی یا گاری جهت جابه‌جایی استفاده می‌کنید یا نه باید تصمیم بگیرید چه تجهیزاتی نیاز دارید و چه مقدار برای تهیه آنها می‌خواهید هزینه کنید. یکی از تجهیزات ویژه‌ای که باید مدنظر قرار دهید، اتاقک‌های جوانه‌زنی است که برای بهترین جوانه‌زنی می‌توانید دما، نور و رطوبت را به طور دقیق در آن کنترل نمایید و نتیجه همه اینها هزینه بیشتر در واحد سطح برای تولید نشای توپی است.
آیا فضایی برای تولید نشای توپی دارید؟ فضای موردنیاز برای تولید نشای توپی باید در طول فصل رشد به تولید نشا اختصاص یابد تا بتوان نشاهای موردنیاز برای انتقال را در زمان مناسب آماده داشت. آیا فضایی برای فصول پرازدحام، یعنی زمانی که گلخانه شما پر از گیاهان بزرگ در گلدان است در اختیار دارید؟
چه کسی نشای توپی را تولید می‌کند؟ معمولاً در سطوح کوچک، خود کشاورز نشای موردنیاز خود را تولید می‌کند، اما این کار باعث صرف زمانی می‌شود که برای سایر مسئولیت‌ها اختصاص‌یافته است. وقتی‌که فصل کار شلوغ می‌شود کیفیت نشاها مورد کم‌توجهی قرارمی گیرد. آیا کسی را دارید که فقط برای تولید نشای توپی در نظر گرفته باشید؟
زمانی که در مورد پرسنل بحث می‌شود، فراموش نکنید که فردی را برای راه‌اندازی دستگاه بذرکار آموزش دهید. دستگاه‌های بذرکار مکانیکی باهم متفاوت هستند، اما نحوه عملکرد همه آنها بستگی به مهارت و توجه کسی دارد که با آنها کار می‌کند. متصدی دستگاه بذرکار را باید همانند خلبانی فرض کرد که باید ساعت‌ها دوره پرواز ببیند تا کاملاً در این زمینه ماهر شود. نحوه کارکرد دستگاه بذرکار می‌تواند باعث جوانه‌زنی بالا یا برعکس، خرد شدن بذرها در تولید نشای توپی شود.
آیا آب باکیفیت بالا در اختیار دارید؟ آیا از کیفیت آب موجود اطلاعی دارید؟ آبی که برای تولید نشا در روش‌های معمولی مورداستفاده قرارمی گیرد ممکن است چندان برای تولید نشای توپی مناسب نباشد. عواملی همچون قلیاییت، نمک‌های محلول و بور ممکن است شمارا مجبور کنند تا سایر منابع آب یا روش‌های تمیزکردن آب موجود را هم در نظر داشته باشید. بل از خرید زمین برای تولید نشای توپی ابتدا باید کیفیت آب آن را آزمایش کنید.
هزینه‌ها و سودمندی: آیا نشای توپی تداخل زمانی یا مکانی با سایر محصولات دارند؟ آیا می‌توانید در حین تولید نشای توپی، محصولات دیگری را تولید کرده و به فروش برسانید؟ شما باید حتی در شلوغ‌ترین زمان فصل، هم فضا و هم توجه کافی برای تولید نشای توپی داشته باشید. بسیاری از کشاورزان محصول خود را می‌فروشند نه نشای توپی را آیا چنانچه تولید نشای توپی قسمت عمده درآمد شما را شامل می‌شود، می‌توانید سرمایه‌گذاری، فضا و زمان بیشتری را برای پرورش نشای توپی در نظر بگیرید؟ آیا می‌توانید با تأکید بیشتر بر تولید یک محصول آماده انتقال، استفاده بهینه‌تری را از فضای گلخانه خود نسبت به تولید نشای توپی داشته باشید؟ برای تولید نشای توپی باید گلخانه را زودتر از زمان معمول راه‌اندازی کنید. این کار نیازمند صرف هزینه بیشتر برای گرمایش، سرمایش و برق خواهد داشت.
منحنی یادگیری: پرورش نشای توپی مستلزم اطلاع کافی از مراحل تولید است. با افزایش سطح اطلاعات، به نقاط آستانه اقتصادی متفاوتی از تولید می‌رسید که شما را مجبور به اخذ تصمیم اقتصادی بر اساس فضا، زمان و سرمایه می‌کند. شکل زیر اطلاعات عمومی مربوط به آستانه‌های اقتصادی تولید را نشان می‌دهد. شما در کجای این منحنی هستید.

خرید نشای توپی از واسطه‌ها:

اگر به این نتیجه رسیدید که تولید نشای توپی توسط خودتان بسیار پرهزینه خواهد بود، باید برای تأمین نشای توپی به دنبال تولیدکننده یا افراد واسطه باشید. ولی چرا؟
– سرمایه‌گذاری کمتر از نظر گلخانه و تجهیزات مربوطه
– نیاز کمتر به افراد متخصص
– نیاز به فضا و زمان کمتر
– برنامه‌ریزی آسان‌تر و بهتر
– فصل رشد که ممکن است برای تولید نشای توپی توسط خودتان، بسیار گرم یا بسیار سرد باشد.
– افزایش قدرت انتخاب از نظر اندازه نشای توپی
– احساس رضایتمندی در زمانی که عملاً زمان لازم برای تولید نشای توپی ازدست‌رفته است

                  منحنی آموزش مربوط به نشای توپی

سؤالاتی که باید مطرح شوند

قبل از تصمیم به خرید نشای توپی از تولیدکننده یا واسطه‌ها باید چند سال را از خود بپرسید. آیا شما می‌خواهید کنترل مراحل تولید نشا را کنار گذاشته و در زمان نیاز تنها بر تأمین نشای توپی توسط تولیدکننده تکیه کنید؟ آیا تأمین‌کننده نشا می‌تواند تنوع و قدرت انتخاب بالایی را به شما پیشنهاد کند و آنها را باکیفیت و تعداد مورد منظر شما و به‌موقع تأمین نماید و برای مواقعی که ممکن است مشکلی پیش بیاید تعداد اضافی را هم همراه آنها بفرستد؟ قابل‌اطمینان بودن تأمین‌کننده نشای توپی، کلید موفقیت شماست.
هزینه خرید نشای توپی همیشه از نگرانی‌های اساسی بوده است. برای حل این مشکل، به مقایسه هزینه خرید نشای توپی و قیمت محصول آماده فروش خود توجه کنید. معمولاً در مورد گله‌ای فصلی، هزینه نشای توپی نباید بیش از 25-20 درصد قیمت فروش محصول تمام شده شما باشد. این رابطه برای سایر محصولات متفاوت خواهد بود، اما باید بادقت بیشتری به آن نگاه کرد. همچنین رابطه هزینه خرید از عمده‌فروش‌ها با خرید از خرده‌فروش‌ها متفاوت است. کشاورزان عمده مجبورند نشای توپی ارزان‌تری را بخرند، چون قیمت فروش محصول تمام شده آنها کمتر از قیمتی است که تولیدکنندگان خرده‌پا دارند.

مقداری تولید کنید و مقداری بخرید

برخی از کشاورزان که برای خودشان اقدام به تولید نشای توپی می‌کنند، با مشکلات خاصی برای برخی از محصولات مواجه هستند. این کشاورزان به‌جای ادامه مشکلات مربوط به تولید نشای توپی، تصمیم به خرید آن از تولیدکنندگان متخصص کرده و تنها به تولید محصول موردنظر می‌پردازند. اگر شما پرورش نشای توپی را تازه آغاز کرده‌اید، بهتر است برای شروع، محصولی راحت را پرورش دهید و بقیه نشاهای موردنیاز خود را از تولیدکنندگان متخصص و مطمئن تهیه نمایید. بسیاری از پرورش دهندگان نشاهای توپی بگونیا، پروانش یا شاه‌پسند با مشکل روبرو هستند، اما تولید نشای اطلسی، گل حنا و بنفشه آسان است. آنچه را که می‌توانید به بهترین نحوی تولید کنید، خودتان تولید کنید و بقیه را خریداری کنید. گاهی کشاورزان نشای توپی موردنیاز خود برای اولین محصول فصل را خودشان تهیه می‌کنند و بقیه را بعداً و تنها برای استفاده بهینه از فضا و زمان خریداری می‌کنند.

چهار مرحله تولید نشای توپی:

تولید نشای توپی به چهار مرحله تقسیم‌بندی می‌شود. بسیاری از اطلاعات ما شرایط بهینه برای محصولات مختلف در هرکدام از مراحل چهارگانه و چگونگی ایجاد و کاربرد این شرایط را برای نیل به بهترین نتیجه تعریف می‌کند.

مرحله 1 از کاشت بذر تا خروج ریشه چه
مرحله 2 از خروج ریشه چه تا باز شدن لپه‌ها، تمام شدن جوانه‌زنی بذرها
مرحله 3 از توسعه لپه‌ها تا رشد تمام برگ‌های حقیقی
مرحله 4 از رشد تمام برگ‌های حقیقی تا مقاوم‌سازی یا نگهداری نشاها. رشد نشای توپی در این مرحله تمام می‌شود

مراحل 1 تا 4:

به‌منظور تسهیل فهم توصیه‌های پیشنهادی برای تولید نشای توپی، مراحل تولید نشا از جوانه‌زنی در تا زمان انتقال نشا به چهار مرحله تقسیم می‌شود. در مرحله 1،ریشه اولیه (ریشه چه) از داخل بذر بیرون می‌آید. این مرحله از رشد، نیاز به رطوبت و اکسیژن بالا در اطراف بذر دارد. دانهال پس از خروج ریشه چه وارد مرحله 2 می‌شود. در مرحله 2 ریشه چه به داخل خاک نفوذ می‌کند و ساقه (هیپوکوتیل) و برگ‌های بذری (لپه‌ها) خارج می‌شوند. در این زمان نیاز به اکسیژن در ریشه‌ها افزایش می‌یابد، به همین دلیل باید مقدار رطوبت کاهش یابد. مراحل 1 و 2 دربرگیرنده مراحل جوانه‌زنی است، به این معنی که تمام فرایند جوانه‌زنی باید قبل از تمام شدن مرحله 2 خاتمه یابد. در طول مرحله 3 برگ‌های حقیقی رشد و توسعه می‌یابند. در مرحله 4 دانهال‌ها برای حمل‌ونقل، انتقال یا نگهداری آماده هستند. مراحل 3 و 4 شامل مراحل رشد می‌شوند، چون قسمت عمده رشد دانهال در این مرحله رخ می‌دهد.
ما مراحل تولید نشای توپی را به این صورت تقسیم‌بندی کردیم، چون شرایط مختلف محیطی و زراعی برای هرکدام از این مراحل نموی متفاوت است. بحرانی‌ترین دوره برای نشاهای توپی، مراحل 1 و 2 هستند. تأمین رطوبت، اکسیژن، دما و نور در حد بهینه، اهمیت زیادی دارد و تعیین‌کننده موفقیت یا عدم موفقیت تولیدکننده نشای توپی است. معمولاً گرم‌ترین دمای به‌کاررفته در مرحله 1، جهت شروع فرایند جوانه‌زنی است و در مراحل بعدی باید دما به‌تدریج کاهش یابد. مقدار رطوبت برای بسیاری از محصولات در مرحله 1 معمولاً در بیشترین حد خود است و در مرحله 2 برای بهترین ریشه دهی کاهش داده می‌شود. نور در مرحله جوانه‌زنی در کمترین مقدار خود است وبا رشد دانهال باید افزایش یابد.
تغذیه در مرحله 1 در کمترین حد خود است چون وجود بسیاری از عناصر غذایی در محیط برای جوانه‌زنی بذر لازم نیست. در مراحل بعدی مواد غذایی موردنیاز افزایش پیدا می‌کنند تا به مرحله 4 برسد که به‌عنوان مرحله مقاوم‌سازی یا نگهداری شناخته می‌شود. در اینجا خلاصه شرایط موردنیاز برای نشاهای توپی بسیاری از محصولات آورده شده است.

پرورش دهندگان نشای توپی می‌توانند این مراحل را به روش‌های مختلفی مورداستفاده قرار دهند. یک پرورش‌دهنده نشا می‌تواند با مشخص‌شدن شرایط بهینه برای شروع و خاتمه جوانه‌زنی، شرایط را راحت‌تر بهینه سازد. پرورش دهندگان نشا می‌توانند یا نشاها را به جایی با شرایط محیطی مختلف منتقل کنند یا اینکه شرایط محیطی را طوری بهینه کنند تا زمان حمل‌ونقل یا انتقال نشا نیازی به جابه‌جاکردن آنها نباشد.

 

منبع:کتاب راهنمای تولید نشا و نشای توپی.ترجمه دکتر جمال جوانمردی.انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد