مروری کوتاه بر اصول و کاربردهای نشای پیوندی در سبزی‌ها و صیفی‌جات در کشورهای مختلف

مزایای پیوند در سبزی‌ها و صیفی‌جات:

– ایجاد مقاومت نسبت به بیماری‌های خاکزاد
– افزایش قدرت گیاه
– افزایش میزان محصول در سبزی‌ها و صیفی‌جات

تاریخچه پیوند در سبزی‌ها و صیفی‌جات:

– در کشور چین در قرن پنجم برای افزایش سایز میوه در کدو از روش پیوند استفاده شد.
– کاربرد پیوند برای کنترل بیماری‌های خاکزاد از دهه 1920 آغاز شده است.
– امروزه بیش از 90 درصد کشت هندوانه در کشورهای ژاپن، کره جنوبی، یونان و جنوب اسپانیا که عملیات آیش و تغییر کشت در آنها مشکل است به‌صورت پیوندی صورت می‌گیرد.
– عملیات پیوند امروزه برای بسیاری از سبزی‌ها میوه‌ای انجام می‌شود.

نمای کلی پیوند در سبزی‌ها میوه‌ای مانند گوجه‌فرنگی و ملون:

 

 

میزان مصرف جهانی نشای پیوندی

           

مراحل پرورش نشای پیوندی در سبزی‌ها و صیفی‌جات:

– جوانه‌زنی:درجه حرارت جوانه‌زنی بهینه در پایه و پیوندک لزوماً مشابه نیست.
– آماده‌سازی نشای پایه و پیوندک
– انجام عملیات پیوند
– عملیات بهبودی و مراقبت ویژه از نشای پیوندی
– سازگاری
– رشد
– مقاوم‌سازی

برنامه‌ریزی عملیات پیوند:

پیوند در گوجه‌فرنگی:

– اغلب تولیدکنندگان از روش پیوند
لوله‌ای(Tube Grafting) استفاده می‌کنند.
– برخی از تولیدکنندگان کوچک از روش پیوند شکمی(Approach Grafting) استفاده می‌کنند که نیاز به تجهیزات پیشرفته زیادی ندارد.

 

 

پیوند لوله‌ای در گوجه‌فرنگی:

پیوند دستی (400-100 پیوند در هر ساعت)

 

پیوند در کدوئیان:

– روش‌های مختلفی به‌صورت تجاری برای پیوند در خانواده کدوئیان استفاده می‌شود:
• پیوند شکمی(approach grafting)
• پیوند نیمانیم(one cotyledon grafting)
• پیوند حفره‌ای(hole insertion grafting)
– در آمریکای شمالی پیوند شکمی توسط تولیدکنندگان کوچک و پیوند نیمانیم توسط تولیدکنندگان بزرگ استفاده می‌شود.

روش پیوند شکمی:

– به تجهیزات پیشرفته زیادی نیاز ندارد.
– روش زمان‌بری است. به همین دلیل برای تولید در مقیاس وسیع مناسب نیست.

 

 

روش پیوند نیمانیم:

– عموماً توسط ربات‌های پیوندزن انجام می‌شود.
– برای افراد مبتدی از لحاظ آموزش آسان است.
– برای تولید در مقیاس بالا مناسب است.
– نکته حائز اهمیت در این روش، تشابه قطر پایه و پیوندک است.

روش پیوند حفره‌ای:

– نیازمند اتاقک‌های پیوند برای گذراندن دوره تثبیت پیوند است.
– نیاز به گیره یا لوله ندارد.
– نیاز به تجربه بالا در عملیات پیوند دارد.
– برای تولید در مقیاس بالا مناسب است (در هر مقیاسی قابل‌اجراست).
– در صورت عدم قطع کامل، شاهد رشد گیاه پایه (به‌جای پیوندک) از طریق جوانه‌های جانبی خواهیم بود

 

روش‌های تجاری پیوند در سبزی‌ها و صیفی‌جات در ژاپن

شرایط پیشنهادی برای اتاقک پس از پیوند(healing condition):

– رطوبت نسبی:95 درصد یا بالاتر. درصد رطوبت نسبی باید تا پایان دوره به‌تدریج کاهش یابد.
– درجه حرارت محیط: درجه حرارت درون اتاقک پیوند باید 29-28 درجه سانتی‌گراد (84-82 درجه فارنهایت) باشد و تا پایان دوره به‌تدریج کاهش یابد.
– شدت نور:48-24 ساعت اولیه پس از انجام پیوند، نشاها یابد در تاریکی قرار بگیرند. سپس لامپ‌های فلورسنت با شدت نور µmol/m2/s 100 -50 روشنایی اتاقک را تأمین می‌کنند (دو لامپ فلورسنت بالای هر قفسه قرارداد که شدت نور در همه‌جا یکسان باشد)
– مدت‌زمان حضور نشاها در اتاقک پیوند 6-4 روز برای گوجه‌فرنگی و 7 روز برای کدوئیان است.
– در مورد نشاهای پایه برای گوجه‌فرنگی از وجود رطوبت بیش از حد (اشباع) بستر کشت اجتناب کنید.

منبع:

Basicand Applications of Vegetable Grafting,Sr Chier Kubota,School of plant science University of Arizona,USA.2014