تولید و پرورش خیار در گلخانه

تاریخچه کشت:

پرورش خیار گلخانه‌ای به‌منظور تولید و عرضه خیار تازه در طول سال از قرن هجدهم میلادی در اروپا موردتوجه قرار گرفت. برای اولین‌بار در انگلستان خیارهای مناطق جنگلی گرم و مرطوب هندوستان را وارد کردند که با خیارهای موجود در اروپا تفاوت داشت و فقط در گلخانه امکان پرورش آن بود. با اصلاح نژاد انواع جدیدتر خاص تولید در گلخانه به نام خیار گلخانه‌ای (خیار درختی – داربستی) به وجود آمدند که از نظر نیازهای آب‌وهوایی متفاوت از خیارهای معمولی است.

ویژگی‌ها:

خیار گلخانه‌ای مانند خیار معمولی از گونه Cucumis sativa و متعلق به خانواده کدوئیان است. مبدأ پیدایش خیار را جنوب آسیا و هندوستان ذکر کرده‌اند و دلیل آن را وجود گیاهی به نامC.hadwichii می‌دانند که به طور وحشی در دامنه‌های هیمالیا می‌روید و دارای میوه‌های ریز و تلخ است. خیار ازطریق مصر به مناطق مدیترانه و از آنجا به اروپا برده شد.
خیار گیاهی یک‌ساله است. برگ‌های بزرگ با لب‌های به‌هم‌پیوسته و گوشه‌دار به طور متناوب روی ساقه قرار دارد. از محور برگ‌ها ساقه‌های فرعی رشد می‌کنند. ارتفاع بوته خیار گلخانه‌ای به چند متر می‌رسد که به‌وسیله پیچک‌هایی به قیم و یا بوته‌های مجاور می‌پیچد. رشد ریشه در مقایسه با قسمت هوایی گیاه بسیار کم و شاید در شرایط گلخانه کمتر نیز باشد. ریشه‌ها بیشتر در قسمت قابل تهویه سطح خاک رشد و گسترش می‌یابند. در محل طوقه و همچنین روی ساقه خیار به‌راحتی ریشه‌های نابجا تولید می‌شوند که در صورت قرارگرفتن در بستر کمک به تغذیه گیاه می‌کنند.
در گذشته که از ارقام یکپارچه (استاندارد) خیار استفاده می‌شد گل‌های نر و ماده به طور جداگانه در زاویه برگ‌ها ظاهر می‌شد و برای عملکرد بالا حتماً نیاز به گرده‌افشانی بود. بعداً که ارقام ماده زا تولید شدند تمام گل‌ها ماده و طبیعتاً مسئله گرده‌افشانی و وجود بوته‌های استاندارد یا گرده دهنده در گلخانه لازم بود. لیکن اکنون که ارقام پارتنوکارپ ماده زا به مقدار وسیع به بازار آمده است این موضوع منتفی است. از محسنات ارقام پارتنوکارپ این است که بدون بذر بوده و رشد یکنواختی دارند (در طول میوه قطر یکسان است) بنابراین از کیفیت و بازارپسندی بهتری برخوردار است. درز گذشته که ارقام دارای گل نر وجود داشت یا گرده‌افشانی صورت می‌گرفت ازآنجاکه گرده‌افشانی یا تلقیح در گلخانه کامل نبود میوه‌های بذردار گرز مانندی تولید می‌شد که بازارپسند نبود. در حال حاضر هم چنانچه در گلخانه بعضی بوته‌ها دارای گل نر باشند یا به دلیلی حشرات دانه گرده را منتقل کنند امکان تشکیل میوه‌های با رشد ناموزون زیاد می‌گردد.

شرایط محیطی لازم برای پرورش خیار در گلخانه:

– درجه حرارت:

خیار گلخانه‌ای دمای گرم را می‌پسندد. حداقل دمای 19 درجه سانتی‌گراد برای تولید مطلوب لازم است. اگرچه در سطوح کوچک ممکن است در زیر 19 درجه سانتی‌گراد نیز تولید قابل‌قبول باشد. مناسب‌ترین درجه حرارت هوا در روز 22-21 درجه سانتی‌گراد و در شب 19-16 درجه سانتی‌گراد بسته به رقم تعیین شده است.
حداکثر دمای روز 27-24 درجه سانتی‌گراد و دمای شب 6-4 درجه سانتی‌گراد کمتر باشد. هرگونه کاهش یا افزایش درجه حرارت از حدود تعیین شده موجب اختلال در رشد و نمو و کاهش عملکرد و کیفیت محصول می‌گردد.
– درجه حرارت گلخانه دررابطه‌با شدت نور و میزان رطوبت محیط باید هماهنگ گردد. با افزایش شدت نور یا وجود نور کافی درجه حرارت نیز افزایش می‌یابد؛ بنابراین در روزهای ابری دمای کمتر.
– رطوبت بالا با دمای بالا توام و برعکس رطوبت کم (آب) دمای کم (کاهش دما).
درجه حرارت خاک نیز اهمیت ویژه‌ای در پرورش خیار دارد. بهتر است دمای خاک بین 20-17 درجه سانتی‌گراد حفظ شود تا اختلالی در جذب آب و مواد غذایی پیش نیامده و ریشه‌ها بتوانند به طور فعال به وظایف خود عمل نمایند. برای این منظور در تعدادی از گلخانه‌ها یک خط لوله آب گرم وسط پشته از زیر خاک عبور می‌دهند که در واقع در بین دو ردیف کاشت قرار می‌گیرد. کار دیگری که در زمستان بایستی صورت گیرد این است که اگر آب آبیاری سرد است آن را تا حدودی گرم کنیم.

– رطوبت نسبی و تهویه:

– در انواع گلخانه خیار برای جلوگیری از دمای زیاد روزانه (بعدازظهر) و رطوبت نسبی بالای شب که موجب افزایش بیماری‌ها می‌گردد تهویه لازم است. در تونل‌های پلاستیکی که معمولاً نسبت به گلخانه‌های شیشه‌ای بسته‌تر است دقت بیشتری باید مبذول شود. بایستی توجه کنیم که هوای سرد و خشک گاهی باعث می‌شود علائم سرمازدگی روی میوه ظاهر شود.
– در صورتی که یک شب سرد به دنبال یک روز گرم پیش‌بینی می‌شود، در اواخر روز باید مقداری تهویه صورت بگیرد تا هوای گرم و مرطوب را بیرون کند. اگر این‌طور نشود با سردشدن هوا، رطوبت نسبی روی سطح برگ‌ها تجمع بافته و ایجاد مشکل می‌کند.
اگر بعد از یک شب سرد، در روز (صبح) دما سریع بالا می‌رود به همان نسبت برگ و میوه گرم نشده سرد مانده و رطوبت روی سطح گیاه تجمع می‌یابد؛ بنابراین بهتر است پس از بر آمدن خورشید و گرم‌شدن مقداری تهویه صورت بگیرد تا رطوبت کاهش یابد.
تهویه در شب توصیه نمی‌شود؛ چون باعث کاهش دما می‌شود البته در برخی مواقع برای جابه‌جایی هوا بین گیاهان لازم است.
رطوبت نسبی هوای گلخانه باید در روزهای گرم و آفتابی بین 90-80 درصد و در روزهای ابری و درجه حرارت کم در گلخانه حداکثر 75 درصد تنظیم شود.

-نور:

باوجوداینکه نور نقش مؤثری در مقدار و مرغوبیت خیار گلخانه‌ای دارد، اما خیار به‌اندازه گوجه‌فرنگی نسبت به‌شدت نور حساس نیست و در شدت نوری معادل 10 هزار لوکس به‌خوبی رشد و نمو خواهد کرد. در مراحل اولیه رشد از جمله تهیه نشا شدت نور بیشتر توصیه شده است. البته در مناطق ابری مانند اروپا و شمال ایران به‌ویژه در زمستان برای خیار که داری برگ‌های بزرگ می‌باشد به نور مصنوعی واکنش مثبت نشان می‌دهد. در طول شبانه‌روز نبایستی بیشتر از 17 ساعت نور به گیاهان تابیده شود.

ارقام خیار گلخانه‌ای:

همان‌طور که گفته شد همه ارقامی که در حال حاضر در گلخانه کاشته می‌شوند ارقام ماده زای پارتنوکارپ هستند. اما به این نکته باید توجه شود که این رقم یا برای کاشت پاییزه است که تحت شرایط گرم گلخانه‌ای کشت می‌شود و اصولاً روزها کوتاه است و یا رقم در بهار، در روزهای بلند و تحت شرایط گرم برای برداشت در اواخر تابستان و پاییز کشت می‌شود. بستر کاشت نیز مهم است که یا خاک است و یا از سیستم‌های هیدروپونیک (پشم سنگ، پرس کاه و …) می‌باشد.
سایر فاکتورهای مهم عبارت‌اند از: عملکرد، اندازه میوه، کیفیت میوه، زودرسی، جثه بوته، مقاومت به بیماری‌ها و … . این روزها اکثر ارقام عملکرد مناسبی دارند؛ بنابراین سایر صفات مدنظر هستند. از نظر کیفیت میوه بازار میوه‌های با رنگ سبز تیره، خطوط موازی متوسط، مستقیم را می‌پسندد. ظهور این صفات بستگی به شرایط رشد دارد. رنگ میوه بستگی به تغذیه و مقدار برگ (سایه‌اندازی) دارد.
ارقام زیادی به بازار آمده که تحمل به پرورش در دمای پایین، مقاومت به ویروس موزاییک خیار و تعدادی از قارچ‌ها و نماتدها را دارند.
میوه‌های خیار گلخانه‌ای که عمدتاً در اروپا تولید می‌شوند، کشیده به طول 60-30 سانتی‌متر و قطر 6-4 سانتی‌متر هستند. وزن میوه‌ها در مرحله قابل‌برداشت تا 600 گرم می‌رسد. البته وزن مناسب در اروپا 400 گرم است. سطح پوست معمولاً صاف و به رنگ سبز تیره است.
اما در ایران عمدتاً ارقام با میوه کوچک به طول 15-12 سانتی‌متر را می‌پسندند. ارقامی که در سال‌های اخیر بیشتر رایج است دانتیو(کم گل مناسب زمیتان)، نسیم، امپراطور، سلطان(پرگل و گرمادوست)، نبیل، طاها، روبرتو(تک گل) هستند این ارقام مرتباً با ارقام جدید جایگزین می‌شوند.

کاشت بذر و تولید نشا برای زمان مناسب:

بذرها حتماً بایستی ضدعفونی شده باشند و تمام وسایل بایستی تمیز بوده و در صورت لزوم شسته و ضدعفونی شوند. کمپوست جهت کاشت بذر بایستی تمیز و دارای خلل‌وفرج کافی برای تهویه بوده و به‌راحتی آب اضافی از آن خارج شود. معمولاً به کمپوست کمی(حدود 10 درصد) پرلایت اضافه و به‌خوبی مخلوط می‌کنند. معمولاً بذرها در گلدان‌های کوچک کاشته شده و سپس به گلدان‌های بزرگ‌تر نشایی منتقل می‌شوند. پس از کاشت، بذرها به‌وسیله یک سانتی‌متر کمپوست پوشیده شده و آبیاری به‌وسیله سرآبپاش صورت می‌گیرد. روی سینی‌های کاشت پس از آبیاری به‌وسیله کاغذ یا شیشه یا پلاستیک سیاه پوشانده می‌شود تا سریع‌تر سبز شوند. دمای گلخانه در این مرحله در حدود 27 درجه سانتی‌گراد نگه داشته می‌شود تا بذرها سریع‌تر و یکنواخت‌تر سبز شوند. البته معمولاً دما را کمی پایین‌تر و حدود 24-22 درجه سانتی‌گراد کی گیرند. در دما‌های پایین‌تر از 21 درجه سانتی‌گراد ممکن است مقداری از بذرها سبز نشوند. بذرها بایستی ظرف 4 روز جوانه بزنند. به‌محض ظهور برگ‌های لپه‌ای بایستی نور کافی به گیاهان برسد. نشاهای درحال‌رشد بهتر است با یک کود محلول رقیق تغذیه شوند. در گذشته نشاها را در این مرحله به گلدان‌های 13-11 سانتی‌متری و سپس به بستر گلخانه منتقل می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر موقعی که نشاها کوچک‌تر هستند مستقیماً به بستر گلخانه منتقل می‌شوند.

پیوندزدن:

برای جلوگیری از بوته میری یا پژمردگی، بوته جوان خیار گلخانه‌ای را روی نوعی کدو به نام Cucurbita ficifolia که مقاوم به قارچ فوزاریوم است می‌توان پیوند زد. روش پیوندزدن مانند گوجه‌فرنگی می‌تواند جانبی و با همان کم‌وکیف یا به روش چفت کردن باشد. برای این کار بذرهای پایه را زودتر کشت می‌کنند. پس از پیوندزدن بایستی رطوبت نسبی را برای یک هفته بالا نگه داشته و سپس کاهش داده شود. پس از 14 روز از پیوند گیاهان در بستر اصلی کشت می‌شوند.

تهیه بستر کاشت:

خیار گلخانه‌ای نیاز به خاک بسیار غنی دارد؛ لذا پس از شخم‌زدن خاک گلخانه، کود حیوانی کاملاً پوسیده به خاک اضافه می‌شود و خاک ضدعفونی می‌گردد. البته به‌جای خاک از کیسه‌های کمپوست یا پیت و پرس کاه برای کاشت خیار گلخانه‌ای هم استفاده می‌شود که نیاز به پاستوریزه‌کردن آن نیست. پس از آن بستر یا پشته‌های خاک آماده می‌شود. ایجاد پشته که در گذشته بیشتر مرسوم بود برای زهکشی و تهویه بسیار مناسب است. ممکن است یک‌لایه کود روی زمین ریخته شود(15 سانتی‌متر) و روی آن 10 سانتی‌متر خاک ریخته شود و این مسئله تکرار شود تا پشته‌هایی به ارتفاع 50 سانتی‌متر آماده شوند. سپس آبیاری می‌شود(10 روز قبل از کاشت) و درصورتی‌که کود خوب پوسیده نشده باشد، اجازه داده می‌شود تا تخمیر و رهاسازی آمونیاک انجام شود. وقتی دمای خاک حدود 30-27 درجه سانتی‌گراد باشد نشاها کاشت خواهند شد.
اگر قرار باشد از پرس‌های کاه برای بستر کاشت استفاده شود طرز کار به این صورت است که بسته‌های کاه را به طور ردیفی در طول گلخانه قرار داده و اطراف آنها را با خاک می‌پوشانند و سپس روی بسته‌ها را به‌اندازه کافی مرطوب کرده و مقداری کود شیمیایی(100 گرم نیترات آمونیوم،50-30 گرم سوپر فسفات و 50-30 گرم پتاس) روی هر بسته یا پرس کاه پاشیده و آب‌پاشی می‌کنند. در اثر فعالیت میکر. ارگانیسم‌ها برای تجزیه کاه درجه حرارت بستر برای مدتی افزایش پیدا می‌کند. پس از چند روز که به 30-25 درجه سانتی‌گراد کاهش یافت با ایجاد توده‌ای در روی پرس کاه نشای خیار را قرار داده و اطراف آن را با کمی کمپوست یا خاک می‌پوشانند.

کاشت:

برای ایجاد فاصله کاشت معمولاً ردیف‌ها را یک‌درمیان 50 و 100 سانتی‌متر در نظر می‌گیرند و روی ردیف کاشت به طور زیگزاگ بافاصله 50 سانتی‌متر بین بوته‌ها است (7/2 بوته در هر مترمربع) یا اینکه فاصله ردیف‌ها 80 سانتی‌متر و فاصله بوته‌ها در ردیف 40 سانتی‌متر(هر مترمربع سه بوته) باشد. در ارقامی که در اروپا کشت می‌شود تعداد بوته را در مترمربع کمتر در نظر می‌گیرند. در این ارقام که مولا برگ‌ها بزرگ‌تر است. زمان کاشت بستگی به شرایط آب‌وهوایی و اینکه بخواهیم برای آماده‌سازی کشت بعدی بوته‌ها را سریع‌تر برداشت و جمع
آوری کنیم، دارد. به هر صورت خیار گلخانه‌ای در ایران در دوزمان کشت می‌شود. در واقع دو کشت در سال داریم:
ارقام پرگل: اوایل مرداد نشا کشت شده، 45 روز بعد برداشت شروع شده و حدود 100-90 روز برداشت ادامه می‌یابد تا اوایل آذرماه که بوته‌ها جمع‌آوری می‌شوند.
ارقام تک گل یا زمستانه: اواخر آذرماه یا دیرتر نشاها به گلخانه منتقل می‌شوند.70-60 روز بعد برداشت شروع شده و تا خرداد و اویل تیر برداشت ادامه دارد.

آبیاری و تغذیه:

خیار گلخانه‌ای دارای یک سیستم ریشه‌ای بسیار سطحی و ضعیف است؛ بنابراین نسبت به کمبود آب و مواد غذایی حساس است. آبیاری کامل در روزهای اول نشاکاری لازم است. پس از دو هفته بایستی برای مدتی آبیاری را کاهش داد تا تشکیل ریشه‌های جدید تقویت شود. میزان آب مصرفی بوته‌ها به عوامل متعددی بستگی دارد. مهم‌ترین آنها مرحله رشد گیاه و دمای گلخانه است. مدت‌زمان نگهداری بوته‌ها در جمع آب موردنیاز هر بوته مؤثر است. این عدد برای دوره رشد بین 1000-350 لیتر در مترمربع یا 350-100 لیتر در بوته تخمین زده می‌شود. روش آبیاری قابل‌توصیه روش قطره‌ای است؛ زیرا علاوه بر راندمان بالا از توسعه بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. در مجموع میزان آب موردنیاز 2-5/1 برابر گوجه‌فرنگی است.
موفقیت در پرورش خیار گلخانه‌ای بستگی زیادی به تغذیه صحیح این گیاه دارد. باتوجه‌به نوع بستر کاشت و متناسب با رشد گیاه مواد غذایی لازم بایستی در اختیار گیاه قرار گیرد. از طرفی قدرت جذب مواد غذایی به‌وسیله ریشه خیار کم است؛ بنابراین باید به چند نکته توجه کرد:
1- حلالیت مود یا مواد غذایی بالا باشد. 2- به‌تدریج بوته‌ها تغذیه شوند. 3- در مواقع سرد سال دمای خاک افزایش یابد.
درباره مقدار و چگونگی مصرف کودهای شیمیایی فرمول‌های مختلفی وجود دارد. آنچه که مهم است توجه به ذخیره خاک نیز اهمیت دارد. آنالیز خاک به ما کمک خواهد کرد.pH خاک بایستی 5/6 باشد. فسفر و پتاسیم باید در حد شاخص 3 یا 4 نگهداری شوند(کمبود اضافه شود) و ازت حدود 34 گرم در متر طول بستر 6 هفته پس از کاشت نشا داده می‌شود.
می‌توان نیترات آمونیوم را نیز به غلظت 5/6 گرم در لیتر تهیه و به نسبت 1 به 200 همراه آب آبیاری به گیاهان داد. سولفات پتاسیم 34 گرم در مترمربع هر چهار هفته یکبار از هفته هشتم به بعد استفاده می‌شود.
روش دیگر دادن یک کود محلول کامل بافاصله یک یا دو هفته است.
در مجموع در اوایل دوره رشد نیتروژن بیشتر و سپس پتاسیم بیشتر نیاز است. آنچه مهم است گیاه خود نیازهای واقعی‌اش را نشان خواهد داد. کمبود مواد غذایی باعث توقف رشد و ریزش گل و میوه می‌شود. ساقه‌های باریک و سفت نشانه کمبود ازت است، ابتدا نوک برگ‌ها زرد می‌شود و سپس تمام برگ به رنگ روشن درمی‌آید. ساقه‌های خشن و رشد قوی نشانه کمبود پتاسیم است.
درهرصورت خیار یک آبیاری منظم، تغذیه منظم و کنترل مناسب شرایط محیطی را لازم دارد تا یک محصول قابل‌قبول اقتصادی تولید کند. مشاهدات پیوسته گیاهان از نظر کمبود عناصر یا شرایط سمی ضروری است. خیار به شوری خاک و آب به‌ویژه کلر حساس است.EC محلول خاک بایستی حدود 2 میلی موس بر سانتی‌متر(2 میلی زیمنس بر متر) و حداکثر 3 باشد. لازم به توضیح است در کشت‌های بدون خاک کل تغذیه معمولاً از طریق محلول غذایی تأمین می‌شود که فرمول‌های خاص خود را دارد.

تغذیه CO2:

در موارد به خصوصی افزایش CO2 داخل گلخانه برای افزایش عملکرد خوب است. البته در مواردی که پرس کاه یا کمپوست برای کاشت استفاده می‌شود ممکن است در اثر تجزیه این مواد به‌مرور CO2 در گلخانه آزاد شود که باید به این مطلب توجه شود. درهرصورت در شرایط معمولی در کشت‌های زمستانه به دلیل بسته‌بودن پنجره‌ها و منافذ گلخانه(عدم تهویه به دلیل سرما) در بعدازظهرها که آفتاب می‌تابد و محیط گرم شده و فتوسنتز بالا می‌رود اگر CO2 کافی در محیط نباشد، حداکثر مقدار فتوسنتز مقدور نیست؛ لذا در چنین شرایطی استفاده از کپسول‌های CO2 به رشد و نمو کمک می‌کند. در این صورت غلظت CO2 از ppm 3000 معمول در هوا بهppm 1500-1000 می‌رسد.

تربیت و هرس بوته‌ها:

برای به‌دست‌آوردن محصول مرغوب بوته‌های خیار گلخانه‌ای را هرس می‌کنند. در مرحله اول تا ارتفاع 50-30 سانتی‌متری بوته تمام شاخه‌های فرعی و برگ‌ها حذف می‌شوند که البته بستگی به زمان کاشت و در واقع شدت نور و تهویه گلخانه دارد. در ارقام خارجی درشت میوه، گله‌ای اضافی را نیز باید حذف کرد. همچنین انتهای ساقه اصلی ممکن است بسته به نوع تربیت وقتی که به سیم افقی قیم می‌رسد(5/2-2 متر) قطع نمود. انتهای شاخه فرعی را نیز بسته به رقم بعد از یک یا دو گره پس از رشد نسبی برگ‌ها قطع می‌نمایند. از این طریق رشد سبزینه‌ای مهار شده، نور بیشتری به میوه‌ها رسیده و میوه‌هایی سبز و خوش‌فرم تشکیل می‌شوند. بعداً نیز به‌مرور برگ‌های زرد شده، پژمرده، گره‌هایی که میوه آنها برداشت شده و نیز باقی‌مانده شاخه‌های جانبی بایستی حذف شود(پس از برداشت میوه). این به‌خاطر رسیدن نور به پایین بوته و نکشیدن میوه‌ها روی بستر می‌باشد. اما در بالای شاخه‌های فرعی طویل‌تر(4-3 گره) نگهداری می‌شوند.
رشد میوه روی ساقه اصلی محصول پیشرس می‌دهد. اما رشد شاخه‌های جانبی را به تأخیر می‌اندازد که عمده محصول از آنها برداشت می‌شود. در نور کم‌شاخه‌های جانبی رشد کمی دارند تا وقتی که میوه ساقه اصلی برداشت شود.
روش تربیت و فاصله ردیف‌ها ممکن است بستگی به نوع به‌ویژه عرض گلخانه داشته باشد. به‌هرحال قبل از کاشت بوته‌ها در زمین، برنامه‌ریزی برای حمایت بوته‌ها مانند بستن سیم‌های افقی که قیم‌های نخی به آنها بسته می‌شوند، بستن نخ‌ها و … لازم است.
سه روش کلی برای تربیت بوته‌های خیار وجود دارد که در شکل زیر آمده است.الف)کمانی ب)داربستی عمودی ج)داربستی مایل در طول ردیف

روشی که انتخاب می‌شود بستگی به‌اندازه گلخانه، وسعت و ارتفاع و تعداد گیاهی که کاشته می‌شود دارد. در موقعی که گیاهان دیگری مثل گوجه‌فرنگی در گلخانه کشت می‌شود داربست عمدی مناسب‌تر است. در گلخانه‌های کوچک بیشتر از سیستم‌های عمودی یا مایل استفاده می‌شود؛ چون دسترسی به انتهای ساقه اصلی آسان‌تر است. در سیستم‌های عمودی با کاهش فاصله بین ردیف‌ها معمولاً عملکرد افزایش می‌یابد به شرطی که دسترسی امکان‌پذیر باشد. لیکن با کاهش فاصله بوته‌ها در ردیف همیشه این‌طور نیست. در سیستم‌های عمودی پس از قطع ساقه اصلی در 2 متر یا بالاتر ممکن است دو ساقه جانبی بالایی که رشد نموده به‌صورت چتری از دو طرف آویزان شود.

برداشت:

برداشت خیار گلخانه‌ای معمولاً 50-45 روز پس از کاشت نوبت اول نشا که در مردادماه کاشته شده و 70-60 روز پس از کاشت نوبت دوم نشا که در اواخر آذرماه انجام شده شروع می‌شود و بین 100-90 روز ادامه دارد. در ایران میوه‌هایی که 13-12 سانتی‌متر طول دارند برداشت می‌شوند و عموماً 12 میوه معادل یک کیلوگرم است. یک روز در میان برداشت انجام می‌شود. عملکرد ارقام موجود در ایران 20-15 کیلوگرم در مترمربع است که برای ارقام پرگل 15 و برای ارقام تک گل 20 کیلو است که در مجموع دو نوبت کاشت خیار در سال 35 کیلوگرم در هر مترمربع می‌شود. در خارج از ایران به دلیل اینکه ارقام میوه بلند کشت می‌شوند هر 4-3 روز یکبار برداشت کافی است و هر میوه حدود 400 گرم وزن و 35-30 سانتی‌متر طول دارد.

اختلالات فیزیولوژیکی:

سرمازدگی:

بعضاً روی میوه‌ها زخم‌هایی به رنگ حنایی کم‌رنگ مثل خراش طولی مشاهده می‌شود و فرم میوه نیز بدشکل است.

ریزش میوه:

در بعضی از حالات میوه‌های بسیار کوچک زرد و نوک آن پژمرده می‌شود. این حالت معمولاً در اثر دمای بسیار بالا و یا بسیار پایین رخ می‌دهد که تخمدان‌های درحال‌رشد متوقف و زرد می‌شوند. بعضی‌اوقات نیز وقتی تعادل مواد معدنی به هم می‌خورد مثل زیاد بودن نیتروژن، ممکن است مشکل بروز کند.

شکاف در پوست میوه خیار:

نور خورشید یا آفت‌کش‌ها باعث سوختگی پوست میوه جوان شده که به‌مرور موجب شکاف‌های ریز شده و حالت چوب‌پنبه‌ای در یک طرف یا کل میوه دیده می‌شود که قهوه‌ای‌رنگ پریده است. سرما ممکن است باعث چنین وضعی شود. قطرات تجمع یافته رطوبت(آب سرد) نیز ممکن است همین اثر را بگذارد.

انقباض میوه(گرزی شدن):

در اثر گرده‌افشانی ناخواسته رخ می‌دهد که عموماً در شرایط گلخانه به طور کامل صورت نمی‌گیرد و لذا سمت گلگاه میوه متورم می‌شود.

بدشکلی در اثر تغذیه:

کمبود نیتروژن باعث باریکی انتهای میوه(سمت گلگاه) می‌شود. کمبود پتاسیم باعث باریکی ناحیه متصل به دم (سمت ساقه گیاه) می‌شود.

کمبود نیتروژن / کمبود پتاسیم

خمیدگی میوه خیار:

در مراحل اولیه رشد و نمو میوه آغاز می‌شود. درجه حرارت نامناسب، رطوبت بیش از اندازه، تغذیه ضعیف، خسارت ناشی از نیش حشرات و … می‌تواند عامل این خمیدگی باشد.

منبع: تکنولوژی پرورش سبزی‌های گلخانه‌ای(در کشت خاکی و بدون خاک). تألیف دکتر مصطفی مبلی، مهندس پروان عقدک. انتشارات ارکان دانش.1390